Tekstil ve hazır giyim sanayi, gelişmekte olan ülkelerin ekonomik kalkınma sürecinde önemli rol oynayan bir sanayi dalıdır ve sanayileşme sürecinin ilk başladığı sektörlerden birisidir. Günümüzde de bu sanayi sermaye sıkıntısı yaşayan, ucuz işgücüne sahip gelişmekte olan ülkelerin ekonomik kalkınmalarında benzer bir rol oynamaktadır.
Tekstil ve hazır giyim dış ticareti diğer imalat sanayii sektörlerinden farklı olarak kısıtlamalara ve özel kurallara tabi olarak yürütülmüştür. 1950’li yıllarda başlayan tekstil ve hazır giyim ticaretinde miktar kısıtlamaları günümüzde azalarak da olsa sürdürülmektedir. 2008’e kadar sürmesi planlanan geçiş döneminin ardından bu kısıtlamaların kaldırılması ve tekstil ve hazır giyim ticaretinin Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)’nün genel kurallarına tabi olarak sürdürülmesi öngörülmektedir. Günümüzde tekstil ve hazır giyim sektörü Türkiye imalat sanayii içinde önemli bir yere sahiptir. İmalat sanayii içinde istihdamda, üretimde ve ihracatta birinci sıradadır. Tekstil ve hazır giyim sanayinin üretim ve ihracat içinde payı azalsa da göreceli olarak önemini sürdürmektedir.
Türkiye ekonomisi içinde tek sektörün bu ölçüde büyük paya sahip olması bu sektördeki gelişmelerin tüm ekonomiye etki etmesine neden olacaktır. Bu nedenle bu sektörde rekabet gücünün sürdürülebilirliği büyük önem taşımaktadır. Sanayi sektörlerinin yapıları zaman içinde uluslararası rekabet şartları, teknolojik gelişim, tüketim yapısı ve devlet politikası etkisinde değişim göstermektedir. Firmalar rekabet stratejilerini belirlerken bu değişime uygun olarak hareket etmek zorundadır.
Türkiye’de bu sektörün geneli günümüzde olgunluk dönemine girmiştir. Geçmişte sektör gelişmiş ülkelerde olgunluk dönemine girerken, üretim Türkiye’ye kaymaya başlamış ve sektör Türkiye’de gelişme dönemini yaşamıştır. Ancak günümüzde daha düşük işgücü maliyetine sahip ülkelerin üretimde küreselleşmeyle birlikte dünya ticaretinden daha çok pay almaya başlaması Türkiye’de sektörün olgunluk dönemine girmesine neden olmaktadır. Geçiş döneminin en iyi şekilde 2 yönetilmesi ve değişen dünya şartlarına uyumun sağlanması Türkiye’de bu sektörün geleceğini ve aynı zamanda tüm ekonomiyi etkileyecektir.
Bu çalışmada, öncelikle dünyada ve Türkiye’de tekstil ve hazır giyim sektörünün yapısı ve bu sektörde faaliyet gösteren firmaların içinde bulunduğu ortam ele alınmıştır. Bu kapsamda, sektörün rekabet gücüne etki eden moda, markalaşma, sosyal ve çevresel standartlar, yeni ürünler, büyük alım firmaları ve üretici firmaların yapısı değerlendirilmiştir.
Daha sonra dünyadaki gelişmeler, sektöre etki eden anlaşmalar, kota uygulaması ile ilgili tespitler yapılmıştır. Gelişmekte olan tekstil ihracatçısı ülkelerin Çin karşısındaki durumu değerlendirilmiştir. Çalışmanın ana hattı olarak Türkiye’de tekstil sektörünün tarihsel süreci, mevcut durum değerlendirmeleri, ithalat ve ihracat tablolarından yola çıkarak tekstil ve konfeksiyon sektörünün sorunlarını ele alarak çıkış stratejileri, çözüm önerileri sunulmuştur.
Sonuç olarak Türk tekstil ve hazır giyim sektörünün değişen dünya koşullarına uyum, süreç ve etkinliğinden bahsedilerek Türk tekstil sektörünün gelecek senaryolarına ve sektörün geleceği açısından temel strateji önerilerine yer verilmiştir.
TALAT OSMANOĞULLARI
KAISİAD YÖNETİM KURULU ÜYESİ