BÜYÜK ŞİRKET KÜÇÜK ŞIRKET
Ticaret yapmak, vergi mükellefi olmak gerçek veya tüzel kişilik gerektirir. Şirket tüzel kişiliktir, Gerçek kişi ise kişinin bizzat kendisidir. Gerçek kişilerin ve şirketlerin faaliyeti Türk ticaret kanunu ve vergi usul kanunu kapsamındadır. Her iki kanun da güncel ve başka ülkelerdeki uygulamalarla emsal düzeydedir Türk ticaret kanunu şirketin yönetim, yetki, imza ve ticaret sicil ile ilgilidir. Vergi usul kanunu da faaliyetin vergisel boyutuyla ilgilidir. Şirketler iştigal alanın da yazılı olan faaliyetleri yapar. Daha önce şirketin unvanın da birçok sektör yazılabiliyordu yeni uygulama ile faaliyet ve unvan da paralellik aranıyor.
Şirketler sosyal sorumluluğu ve toplum nezdinde kredisi olan kurumlardır. İstihdam yaratmak iş aş ile tarif edilen faaliyet bütünlüğü şirketlerin varlık nedendir. Şirketler yaşayan bir organizmadır. Zamanın da yapılması gerekenler ve yapılmaması gerekenler yaşamsal önem taşır.
Hesaplar dönmeseldir beyan sürelerini kaçırmamak gerekir. Usul hatası varsa cezaları oldukça büyüktür. Önce usuller sonra esaslar ilkesi geçerlidir. Hesapların geriye doğru incelenebilir olması yasalar nezdinde zorunludur. Bilginin belgeye belgenin belge niteliği taşıması ve belgelerin saklama zorunluluğu vardır. Muhasebe tekniğin de ana hesaplar alt hesaplar ve yansıtma hesapları bulunur. Gelir ve giderler ait olduğu hesaba işletilir. Şirket performansı randıman hesaplarıyla çek edilir. Mal hareketleri, para hareketleri, ambar ve kasa hesapları günlük, aylık ve yıllıktır. Yeni ortaklık yapmak veya daha büyük işler yapmak için geçmiş faaliyetlerin düzgün tutulması önemlidir.
Şirket sistemidir kurallar içinde kalarak itibarlı olmak ve büyümektir. Kişi esaslı değil sistem esaslı düşünmektir. Hayatımızın başka alanlarında yaptıklarımız ile şirket yönetme tarzımız arasında paralellik olduğunu düşünüyorum. Bir işi üstünkörü yapmak ile şirket yönetmek aynı olgunlukta olmamalıdır. Her şeyi kendinde toplayan bilgiyi paylaşmayan yönetici tipleri de çoktur. Tepe yöneticisinin çalışanların meziyetlerin de istifade etmesi önemlidir. Bir adam mezar taşına ” kendi emrinde kendinden üstün insanları çalıştırabilen burada yatıyor” mezar taşında ki yazı yaşanmışlığın derin tecrübeleridir.
Ortakların şirket kasasını kendi tasarrufun da görmesi doğru değildir. İki bin’li yıllar da tasfiye edilen bankalar da patronun iştirak şirketlerine dilediği şekilde kredi kullandırma faturasını ülke olarak ödedik. Ülkemizde aile şirketleri çoğunlukta olduğu nu biliyorum . Şirket işleri ile aile işlerini birbirine karıştırmadan yönetmek geleneksel pratiklerimizle ne kadar örtüşüyor. Yapalım sonra düşünürüz yanlıştır. Mevzuatlar düşünceler bütünlüğüdür. Faaliyetin mevzuattaki karşılığı ne ise onu yapmak gerekir. Pederşahi anlayış yanlış olabilir sorumluluğu tamamen emanet etmek de doğru değildir. Geçmiş yıllarda Almanya’ya makine fuarında gitmiştim bir şirketin iki yüzüncü yıl etkinlikleri vardı, Türkiye’de Cumhuriyetin sekseninci kuruluş yılı kutlanıyordu. Şirket kurmak tüzel kişiliğine kurumsal bir yapı kazandırmak olagelişimiz kadar olduğunu düşünüyorum. Faydalı olmak ve faydalanmak marka değeri olan şirketlerle olabilir. Ülkelerden daha fazla bütçesi olan global şirketler var dünya sermayesi bu büyük şirketlerin elindedir.
Faaliyet büyüklüğü yeterli olmamasına rağmen grup veya holding statülerini doğru bulmuyorum. Yaratılmaya çalışılan imaj fiili durumu temsil edemiyorsa bir süre sonra yok olurlar. Doğru olan her işimi kendim yaparım yerine uygun çözüm ortaklarıyla çalışmaktır. Şirketler topluluğu görüntüden ibaret olmamalıdır. Vergi muafiyetleri ve aflar çoğunlukla gayri faal kapı duvardan ibaret olan şirketlerden kaynaklanmaktadır.
Kar zarar hesapları şirketin gidişatını gösterir. Departmanların hepsi önemlidir ancak finansman çok önemlidir. Havada top sektiren adam örneği birçok konu için misal verilir. Şirket tepe yöneticisini top sektiren adama benzetiyorum. Finansman departmanı cam top diğer birimlerde başka madde olduğunu varsayalım. Toplardan biri yere düşerse az hasarla toplamak mümkün cam olan düşerse çok parçalara bölünür toparlamak mümkün değildir. Marifet cam topu yere düşürmemektir. Finansman müşahede altındaki hasta gibidir sürekli yakın markajda tutmak gerekir.
Şirketler de dikey veya yatay organizasyon şemaları yapılıyor.
Dikey yönetimlerde yürütme organı ile çalışanlar arasında süreçler de problem olur. Tabana yakın yatay yönetimlerin daha başarılı olduğuna inanıyorum.
Kuruluş tarihi eski varlıkları çok olan büyük şirket midir . Çalışanların sayısı veya envanter kıstas olabilir mi? Geçmiş yıllarda büyük diye bildiğimiz şirketlerden kaç tanesi faaliyetini devam ettirebiliyor. Doğru sektöre yatırım yapan kısa sürede büyük verilere ulaşan şirketlerin varlığı ortadadır.
Aktiflerin büyüklüğü, çalışanların sayısı, ciro ve karlılık büyüklük için yeterli kriter değildir. Dinamik, güncel literatürel yönetim tarzı potansiyel bir değerdir. Öngörü, rekabet, karlılık, bütçe ve planlama gibi temel stratejileri iyi yorumlayabilen yönetim büyük şirkettir. Bana göre büyük şirket yönetim yapısı kadar büyüktür.
Sonuç büyük şirketlerin büyük düşünen yönetimleri olur.
bilgi üreten şirketlerin olması dileği ile ……….
SAYGILARIMLA
RESUL ORMAN